David Christian: The history of our world in 18 minutes

Đầu tiên, đó là một đoạn video. Vâng, đó là một quả trứng đang được đánh Nhưng,khi bạn nhìn nó Tôi hi vọng bạn sẽ bắt đầu cảm nhận được rằng làm điều đó không khó Bởi vì bạn có thể biết rằng điều gì đang xảy ra Đó là quả trứng thì không thể tài nào khuấy được chính nó. Và bây giờ bạn sẽ thấy lòng đỏ và lòng trắng đã được tách ra làm hai Và tiếp theo chúng ta sẽ đổ lại thành một cái trứng Và chúng ta điều biết tất cả những điều thuộc về mình rằng đây không phải là cách mà vũ trụ vận hành Qủa trứng được đánh là một chất đặc sệt ,đầy hương vị , nhưng đó chỉ là một chất bột đặt biệt . Một quả trứng là một điều vừa xinh đẹp vừa phức tạp và nó thậm chí còn có thể tạo ra nhiều điều phức tạp hơn thế nữa,chẳng hạn như là những chú gà Và chính chúng ta hiểu được rằng vũ trụ không chuyển động từ một chất đặc sệt đến sự phức tạp. Thật sự,bản năng này được phản ánh trong một trong những định luật cơ bản nhất của vât lý. quy luật thứ hai của nhiệt động lực học , hay là quy luật của entropy Điều đó nói một cách cơ bản rằng khuynh hướng chung của vũ trụ là chuyển động từ trật tự và cấu trúc đến cấu trúc của cấu trúc và trật tự thực tế đối với chất bột đặc này Và đó là lí do tại sao đoạn video này có vẻ xa lạ

01:31Nhưng chưa hãy nhình xung quanh chúng ta Chúng ta thấy được gì là sự phức tạp gây sửng sốt Eric Beinhocker ước tính rằng chỉ riêng thành phố New York Có 10 triệu đầu lâu, hay là các hàng hoá khác biệt được giao dịch. Con số này sẽ gấp hàng trăn lần ở trên khắp hành tinh Các loài này bị buôn bán bỏi loài người Với dân số gần 7 tỉ người Con người kết nối với nhau bởi buôn bán, đi lại và Internet Trở thánh một hệ thống toàn cầu mang tính đa dạng kỳ diệu

02:03Vậy đây là một thách đố lớn Trong vũ trụ đượcđiều hành bởi định luật thứ hai của nhiệt động lực học làm sao nó có thể để tạo ra sự phức tạp như tôi đã miêu tả Loại đa dạng được giới thiệu bởi các bạn và tôivà trung tâm hội nghị Vâng câu trả lời dường như là vũ trụ có thể tạo ta sự đa dạng nhưng rất khó khănỞ trong những chiếc túi, xuất hiện cái mà bạn đồng nghiệp của tôi,Fred Spier, gọi là "những điều kiện Goldilocks" không quá nóng, cũng không quá lạnh, chỉ thích hợp cho việc tạo ra sự đa dạng Và những điều phức tạp hơn một chút xúât xuất hiện Và nơi mà bạn có những điều phức tạp hơn bạn có thể nhận được những điều phức tạp hơn Và theo cách này ,việc xây dựng sự phức tạp qua từng giai đoạn Mỗi gian đoạn là huyền bí bởi vì nó tạo ra ấn tượng về một điều gì đó hoàn toàn mới xuất hiện hầu như từ những nơi không xác định trong vũ trụ Chúng ta đề cập những khoảnh khắc lịch sử đó như là những ngưỡng cửa Và ở mỗi ngưỡng cửa sẽ trở nên khó khăn hơn. Những điều phức tạp trở nên mong manh,và dễ vỡ hơn nữa, Những điều kiện Goldilocks trở nên nghiêm ngặt hơn, và trở nên khó khăn hơn để tạo ra sự phức tạp.

03:20Bây giờ chúng ta là những sinh vật cực kì phức tạp dám liều lĩnh để biết về câu chuyện vũ trụ tạo nên sự phức tạp như thế nào bất chấp quy luật thứ hai và tại sao sự phức tạp lại có nghĩa là lỗ hổng và dễ vỡVà đó chính là câu chuyện mà chúng ta sẽ nói trong lịch sử vĩ đại này Nhưng để làm được nó , bạn có vài thứ cần làm điều đó có thể là ngay lần đầu tiên, dường như là hoàn toàn không thể. Bạn phải có một cuộc điều tra về toàn bộ lịch sử của vũ trụ. Vậy chúng ta hãy cùng làm điều này. (Cười) Hãy bắt đầu bằng việc quay ngược thời gian 13,7 tỉ năm để bắt đầu một thời đại.

04:08Chẳng có gì ở quanh chúng ta cả. Đó thậm chí không phải là thời gian hay không gian. Bạn có thể tưởng tượng ra những điều tối tăm ,trống rỗng nhât và đóng khối nó trong một gazillion và đó là nơi mà chúng ta tồn tại. Và sau đó thật bất ngờ , bang ! một tiếng nổ lớn .Một vũ trụ xuất hiện ,toàn bộ vũ trụ Và chúng ta đã vượt qua ngưỡng cửa đầu tiên Vũ trụ ở đây thật là nhỏ bé,nó nhỏ hơn cả một nguyên tử Nó cực kì nóng Nó chứa đựng mọi thứ trong vũ trụ ngày nay, vì vậy bạn có thể tưởng tượng,nó đang vỡ ra, và nó lan ra với một tốc độ đáng kinh ngạc. Trước hết đó chỉ là một vết mực , nhưng những điều riêng biệt bắt đầu xuất hiện rất nhanh từ vết mực đó Trong giây thứ nhất , chính năng lượng tự chuyển hoá vào những năng lượng riêng biệt bao gồm cả điện từ và lực hấp dẫn Và năng lượng làm cho mọi thứ khác trở nên khá bí hiểm nó đông lại để tạo ra vật chất những vi lượng sẽ tạo ra những proton và những lepton bao gồm cả electron Tất cả những điều này xảy ra ở những giây đầu tiên

05:05Bây giờ chúng ta sẽ tiến đến 380.000 năm Đó là lần thứ hai khi con người xuất hiện trên hành tinh nàyVà bây giờ những nguyên tử đơn giản xuất hiện của khí hidro và khí heli Ngay lúc này tôi muốn dừng lại một chút 380.000 năm sau khi vũ trụ bắt đầu bởi vì thật sự chúng ta biết khá nhiều về vũ trụ trong giai đoạn này chúng ta biết tất cả những điều trên là cực kì đơn giản Nó bao gồm những đám mây lớn của những phân tử khí hydro và khí heli và chúng không có cấu trúc gì cả Chúng thật sự là một loại chất đặc sệt thuộc về vũ trụ Nhưng điều này không hoàn toàn đúng Những nghiên cứu gần đây bởi các vệ tinh như:WMAP đã chỉ ra rằng thực sự chỉ có hững sự khác biệt nhỏ ỏ trong bối cảnh đó Những gì bạn thấy ở đây các khu vực màu xanh chỉ có khoảng 1/1000 so với mức độ lạnh ở các khu vực màu đỏ. Có những sự khác biệt rất nhỏ, nhưng đó là đủ để vũ trụ có thể di chuyển tới giai đoạn kế tiếp của việc tạo ra sự phức tạp.

06:04Và ở đây nó hoạt động như thế nào. Trọng lực có sức mạnh hơn cả. khi có nhiều chất hơn Vì vậy nơi mà bạn có thể nhận thấy những khu vực dày đặc hơn, trọng lực bắt đầu kết lại thành những đám mây từ những nguyên tử khí hydro và khí heli. Cho nên chúng ta có thể tượng vũ trụ vỡ tan ra thành một tỉ đám mây. Và mỗi đám mây là đượcnén lại, trọng lực trở nên mạnh hơn khi mật độ tăng lên, nhiệt độ bắt đầu tăng lên ở giữa những đám mây, và sau đó là ở trung tâm của mỗi đám mây, nhiệt độ vượt qua ngưỡng nhiệt độ là 10 triêu độ các proton bắt đầu nóng chảy, đó là một sự giải phóng năng lượng lớn, và bang ! một tiếng nổ vang lên Chúng ta đã có những vì sao đầu tiên Khoảng 200 triệu năm sau vụ nổ Bing Bang,những vì sao bắt đầu xuất hiện khắp vũ trụ, hàng tỉ vì sao Và vũ trụ bây giờ trở nên thú vị và phức tạp hơn

06:59Những vì sao sẽ tạo nên những điều kiện Goldilocks để vượt qua hai ngưỡng cửa mới Khi những vì sao có kích thước rất lớn mất đi chúng làm nhiệt độ trở nên nhiệt độ quá cao đến nỗi các proton bắt đầu nóng chảy trong tất cả những sự kết hợp kì lạ để hình thành nên tất cả các yếu tố của bảng tuần hoànNếu ,giống như tôi, bạn đang đeo một chiếc nhẫn vàng nó đã được luyện trong một vụ nổ sao băng Cho nên bây giờ vũ trụ trở nên phức tạp hơn về phương diện hoá học Và về phương diện hoá học nó làm cho vũ trụ trở nên phức tạp hơn nó có khả năng tạo ra nhiều thứ hơn thế nữa và điều gì sẽ xảy ra đó là, xung quanh các mặt trời vừa hình thành , những ngôi sao vừa được hình thành tất cả những yếu tố này kết hợp lại ,chúng xoay vòng xung quanh năng lượng của ngôi sao chuyển động xung quanh chúngchúng tạo nên những phần tử và bông tuyết chúng tạo nên những hạt bụi nhỏ chúng tạo ra những tảng đá và những hành tinh nhỏ và cuối cùng chúng hình thành những hành tinh và mặt trăng đó là hệ năng lượng mặt trời của chúng ta đã được hình thành như thế nào cách đây 4,5 tỉ năm trước đây Những hành tinhcủa đá giống như trái đất của chúng ta dường như phức tạp hơn các vì sao bởi vì chúng chứa đựng sự đa dạng lớn hơn của các vật chất Như vậy chúng ta đã đi qua ngưỡng cửa thứ tư của sự phức tạp

08:08Bây giờ , mọi thứ trở nên cứng hơn Giai đoạn tiếp theo xuất hiện các thực thể và trở nên dễ vỡ hơn, vói mức độ tổn thương đáng kể, nhưng chúng cũng có nhiều sự sáng tạo hơn và có khả năng phát sinh ra sự phức tạp nhiều hơn nữa. tất nhiên , tôi đang nói về những cá thể sống những cá thể này được tạo ra bởi chất hoá học chúng ta là những hộp đa hoá chất khổng lồ. Vì vậy chất hoá học bị thống trị bởi năng lượng điện từ nó hoạt động thông qua những mảng tế bào nhỏ hơn cả trọng lực, và điều này lý giải tại sao tôi và bạn là nhỏ hơn so với các vì sao hay các hành tinh Bây giờ những điều kiện hoá học lí tưởng là gì ? Các điều kiện Goldilocks là gì ? Vâng đầu tiên ,bạn cần có năng lượng nhưng không quá nhiềuBởi lẽ ở giữa trung tâm của vì sao , có quá nhiều năng lượng, đến nỗi bất cứ nguyên tử kết hợp nào sẽ vỡ ra ngoài thêm một lần nữa Nhưng cũng không quá ít Không gian ở giữa những thiên hà, có quá ít năng lượng đến nỗi những nguyên tử không thể kết hợp với nhau được Tất cả những điều bạn cần chỉ là một khối lượng phù hợp và những hành tinh mà nó chuyển hoá sẽ phù hợp bởi vì chúng ở gần các vì sao ,nhưng không quá gần

09:11Bạn cũng cần có sự đa dạng lớn của các yếu tố hoá học và bạn cần chất lỏng như nước Tại sao? Vâng cũng như trong khí ,các nguyên tử chuyển động qua lại với nhau quá nhanh đến nỗi chúng ta không thể giật mạnh lên Trong các chất rắn , các nguyên tử mắc kẹt với nhau, chúng không thể chuyển động được. Đối với các chất lỏng, chúng có thể hành trình đi đâu đó và cuộn mình lại và liên kết để hình thành những phân tử. Bây giờ chúng ta sẽ tìm những điều kiện Goldilocks ở đâu? Vâng những hành tinh thật vĩ đại và trái đất ở giai đoạn sơ khai đã hầu như là hoàn hảo Đó là khoảng cách chính xác từ vì sao của nóđến những đại dương mênh mông nước Và sâu bên dưới những đại dương đó tại các vết nứt của lớp vỏ Trái Đất bạn sẽ thấy sự bốc nhiệt từ bên trong Trái đất và bạn vùa nhận được những yếu tố của sự đa dạng vĩ đại Vì vậy tại những lỗ thông hơi ở đại dương sâu thẳm chất hoá học tuyệt vời bắt đầu xuất hiệnvà các nguyên tử đã kết hợp trong tất cả các loai kết hơp kì lạ

10:08Nhưng tất nhiên ,cuộc sống là đa dạng hơn so vói các chất hoá học kì lạ Làm thế nào bạn có thể ổn địnhnhững phân tử khổng lồ này đó dường như có thể làm được Vâng đây là nơi mà cuộc sống đua ra một thủ thuật hoàn toàn mới Bạn không thể ổn định từng cá thể bạn chỉ ổn định mẫu đó điều mà mang đến thông tin và bạn cho phép mẫu đó tự sao chép chính nó Và DNA ,tất nhiên là phân tử tuyệt vời bởi nó chứa đựng thông itn Bạn sẽ làm quen với các chuỗi xoắn kép của DNA Mỗi bậc thang bao gồm thông tinVì vậy DNA lưu trữ thông tin về cách hình thành sinh vật và DNA còn sao chép chính nó Nó sao chép và phân tán các khuôn mẫu qua các đại dương khi thông tin lan rộng chú ý rằng thông tin đã trở thành một phần của câu chuyện chúng ta Mặc dù vẻ đẹp thật sự của DNA nằm trong sự khoong hoàn hảo của nókhi nó tự sao chép khi trong hàng tỉ bâc thang có khuynh hướng có lỗi và điều này có nghĩa là thực chất DNA là kiến thức Nó đang tích luỹ những cách mới trong việc tạo ra các sinh vật bởi vì xuất hiện lỗi Do đó DNA là kiến thức Và nó đang tạo ra sự đa dạng và sự phức tạp lớn hơn chúng ta có thể thấy điều này xãy ra hơn 4 tỉ năm qua

11:26Vì hầu hết khoảng thời gian của cuộc sống trong thời gian đó trên trái đất sinh vật đã khá đơn giản chỉ một tế bào nhưng chúng có sự đa dạng rất lớn và bên trọng là sự phức tạp sau đó khoảng 600 đến 800 triệu năm cách đây các sinh vật đa bào xuất hiện chúng ta có nấm , cá cây cối lớp lưỡng cư, bò sát và sau đó là khủng long Thỉnh thoảng xuất hiện các thảm hoạ cách đây 65 triệu năm Một hành tinh nhỏ đổ bộ trên trái đất gần Yucatan Peninsula tạo ra các điều kiện tương đương với điều kiện của một cuộc chiến hạt nhân khi khủng long tuyệt chủng Điều tồi tệ cho khủng long nhung là tin vui cho tổ tiên của chúng ta họ phát triển hưng thịnh ở nhũng nơi được để lại bởi khủng long Và con người chúng ta là một phần của xung tiến hoá sáng tạo bắt đầu cách đây 65 triệu năm với cuộc đổ bộ của một tiểu hành tinh

12:29Con người xuất hiện cách đây khoảng 200.000 Và tôi tin chúng ta đang bước đến như là một ngưỡng cửa của câu chuyện lịch sử vĩ đại này Để tôi giải thích lí do tại sao Chúng ta đã thấy rằng DNA học được trong một phương chiều nào đó nó tích lũy thông tin Nhưng nó là quá chậm DNA tích lũy thông tin thông qua những sai sót ngẫu nhiên một trong số đó chỉ xảy ra để tiến hành công việc Nhưng DNA đã thật sự phát sinh ra một cách tiến hóa nhanh hơn nó đã tạo ra những cá thể sống có não bộ và những cá thể đó có thể nghiên cứu trong thời gian thực tế Chúng thu thập thông tin , chúng nghiên cứu Có một điều đáng buồn là khi chúng chết đi .những thông tin đó cũng biến mất theo chúng Hiện taị điều gì tạo nên sự khác biệt của con người đó chính là ngôn ngữ của loài người Chúng ta đã được ban cho một hệ thống ngôn ngữ , một hệ thống giao tiếp rất mạnh mẽ và chính xác đến nỗi chúng ta có thể chia sẻ những gì chúng ta học được với một sự chính xác rằng nó có thể tích lũy thông tin trong bộ nhớ tổng hợp Và điều này có nghĩa rằng nó có thể tồn tại lâu hơn các cá thể nghiên cứu những thông tin đó và nó có thể tích lũy từ thế hệ này qua các thế hệ khác Và đó là lí do tại sao chúng ta là một loài rất sáng tạo và đầy quyền lựcvà đó là lý do tại sao chúng ta có một lịch sử Chúng ta dường như là loài duy nhất trong bốn tỉ năm để có tài năng này

13:43tôi gọi đây là khả năng nghiên cứu tổng hợp Đó là điều tạo nên sự khác biệt giữa chúng ta Chúng ta có thể thấy điều này trong công cuộc nghiên cứu trong những giai đoạn sớm nhất của lịch sử loài Chúng ta tiến hóa như một loài trên những vùng thảo nguyên châu Phi nhưng sau đó bạn có thể thấy sự di cư của loài người đến những môi trường mới đến các miền sa mạc , khu rừng rậm vào thời kì băng hà lãnh nguyên của Siberia với môi trường khắc nghiệt sang châu Mỹ ,châu Úc Mỗi lần di cư liên quan đến việc nghiên cứu nghiên cứu những phương cách mới để khai thác môi trường những phương cách mới để làm quen với môi trường xung quanh

14:15Sau đó cách đây 10.000 năm đã khám phá ra được sự thay đổi bất ngờ của khí hậu toàn cầu với sự kết thúc của kỉ băng hà cuối cùng con người học được cách trồng trọt Nông nghiệp là nguồn năng lượng có sản lượng cao Và khám phá ra rằng năng lượng , quần thể người được nhân rộng Xã hôi loài người trở nên rộng lớn hơn ,dày đặc hơn và được kết nối với nhau nhiều hơn Và sau đó cách đây khoảng 500 nămcon người bắt đầu liên kết với toàn cầu thông qua tàu thủy ,tàu điện qua điện báo , Internet, cho đến khi chúng ta dường như hình thành được một bộ não toàn cầu của gần như bảy tỉ cá thể Và bộ não đó đang học với tốc độ chóng mặt Và cách đây 200 năm ,những thứ khác đã xảy ra chúng ta đã gặp được một nguồn năng lượng khác đầy may mắn trong những nhiên liệu hóa thạch Vì vậy những nguồn nguyên liệu hóa thạch và nghiên cứu tổng hợp cùng với nhau giải thích sự phức tạp đáng kinh ngạc mà chúng ta thấy xung quanh mình

15:12Vì vậy , ở đây chúng ta quay trở về với trung tâm qui ước Chúng ta đang ở trong một cuộc hành , một cuộc hành trình trở về của 13,7 tỉ năm Tôi hi vọng bạn đồng ý rằng đây là một câu chuyện đầy sức ảnh hưởng Và đó là câu chuyện mà ở đó con người đóng một vai trò đáng ngạc nhiên và sáng tạo Nhưng nó cũng tồn tại những cảnh báo nguy hiểm Việc nghiên cứu tổng hợp là một động lực rất , rất mạnh mẽ , và điều đó không rõ ràng rằng con người chúng ta chịu trách nhiệm với nó . Tôi nhớ rất rõ như một đứa trẻ lớn lên ở nước Anh sống qua cuộc khủng hoảng tên lửa Cuban Chỉ trong vòng một vài ngày toàn bộ sinh quyển dường như đã ở trên bề mặt của sự hủy diệt Và những vũ khí giống nhau vẫn còn đó và họ vẫn còn vũ trang Nếu chúng ta tránh cái bẫy đó thì những thứ khác đang đợi chúng ta Chúng ta đang đốt cháy những nhiên liệu hóa thạch với một tốc độ như vậy chúng ta dường như làm suy yếu những điều kiện Goldilocks làm cho nó có thể là những nền văn minh nhân loại để phát triển mạnh trong vòng mười năm qua Vì vậy điều mà lịch sử vĩ đại có thể làm là chỉ cho chúng ta thấy bản chất của sự phức tạp và mong manh của mình và những nguy hiểm mà chúng ta đang đối mặt nhưng nó cũng chỉ cho chúng ta thấy rằng sức mạnh của chúng ta cùng với việc nghiên cứu tổng hợp

16:28Và bây giờ , cuối cùng là , đây là điều tôi muốn Tôi muốn cháu trai Daniel của tôi và bạn của nó cùng thế hệ của nó trên toàn thế giới biết được câu chuyện lịch sử to lớn này và hiểu nó một cách sâu sắc cho chúng hiểu rằng cả những thách thức mà chúng ta đang đối mặt và cả những cơ hội mà chúng ta có Và đó là lí do tại sao nhóm chúng tôi đang xây dựng một giáo trình trực tuyến miễn phí trong lịch sử vĩ đạidành cho học sinh trung học trên toàn thế giới Chúng tôi tin rằng lịch sử vĩ đại sẽ là một công cụ trí tuệ sáng tạo cho họ khi Daniel và thế hệ của nó đối mặt với những thách thức lớn và cũng như các cơ hội rộng mở phía trước chúng ở ngưỡng cửa thứ ba trong lịch sử của hành tinh xinh đẹp của chúng ta

17:22Cám ơn sự quan tâm của các bạn

17:24(Tiếng vỗ tay)