David Gallo: Underwater astonishments

Chúng ta đang chuẩn bị lặn xuống biển sâu. Và bất kì ai đã từng có được cơ hội ấy đều biết rằng trong khoảng hai tiếng rưỡi đồng hồ khi đi xuống, nơi đó là một thế giới tối đen như mực. Và chúng tôi đã quen với việc thấy những sinh vật kì lạ bên ngoài cửa sổ, những thứ mà bạn không thể tả được. Những ánh sáng lấp lánh ấy: một thế giới của sự phát quang sinh học, như những chùm pháo hoa. TS. Edith Witter -- hiện đang công tác tại Hiệp Hội Ngiên Cứu và Bảo Tồn Biển -- đã thiết kế một loại máy quay có thể ghi lại được hình ảnh về những sinh vật tuyệt với ấy, và bạn đang nhìn thấy chúng trên màn hình.

00:42Tất cả đều là sự phát sáng sinh học. Và như tôi đã nói: thật giống với những chùm pháo hoa. Đó là một con gà tây biết bay, dưới cái cây. (Tiếng cười) Tôi biết. Tôi được đào tạo để trở thành một nhà địa chất học. Nhưng tôi yêu thích nó. Và bạn thấy đấy, một số loài phát sáng để tránh bị ăn thịt, một số khác lại để thu hút con mồi. Nhưng tất cả chúng, dưới con mắt nghệ thuật, đều thật tuyệt vời. Và rất nhiều trong số đó xảy ra ở bên trong -- đây là một con cá với đôi mắt nhấp nháy rực rỡ. Một số màu sắc được tạo ra để thôi miên. Những đường nét quyến rũ này. Và đây là cái cuối cùng: một loài tôi yêu thích, dạng chong chóng. Thực sự đáng ngạc nhiên, mỗi lần lặn xuống đáy biển.

01:20Đó là một thế giới đầy bí ẩn. Và hiện nay chúng ta mới chỉ khám phá được 3% những gì đang ẩn náu dưới đại dương. Chúng ta đã tìm thấy ngọn núi cao nhất thế giới, thung lũng sâu nhất, những hồ, những thác nước dưới biển -- rất nhiều thứ mà chúng tôi đã chia sẻ trên sân khấu. Và trong một nơi mà chúng tôi đã nghĩ là không thể tồn tại sự sống, chúng tôi lại tìm thấy nhiều sự sống, cùng với sự đa dạng và mật độ, hơn những vùng rừng mưa nhiệt đới. Điều đó nói lên rằng chúng ta chẳng biết gì nhiều về hành tinh này cả. Và vẫn còn tới 97%, có thể chẳng có gì hoặc chứa đựng đầy nhứng bất ngờ.

01:48Nhưng giờ tôi muốn lên vùng nước nông, và quan sát một số sinh vật tuyệt vời. Động vật thân mềm -- chân đầu. Như những đứa trẻ thường biết đến chúng qua món mực ống. (Tiếng cười) Đây là một con bạch tuộc. Đây là công trình của TS. Roger Hanlon tại Viện Thủy Sinh. Và thật thú vị để biết rằng làm thế nào mà những động vật thân mềm, với đôi mắt lạ thường của chúng, cảm nhận thể giới xung quanh,nhận biết ánh sáng và hình thù. Có một con bạch tuộc đang di chuyển qua rặng san hô. Tìm một nơi để dừng chân, uốn lại và sau đó ẩn mình vào khung cảnh. Một việc làm khó khăn.

02:20Tiếp theo, chúng ta đang chuẩn bị theo dõi một đôi mực ống. Đây là môt con mực ống. Những con đực, khi đánh nhau, nếu chúng thực sự hung hăng, chúng sẽ chuyển sang màu trắng. Và hai con đực đó đang đánh nhau. Chúng làm vậy bằng cách quấn lấy ống của nhau, một khái niệm thú vị. Và đây là một con đực ở bên trái và một con cái ở bên phải. Con đực đã chia đôi màu sắc của nó ra, để cho con cái chỉ luôn thấy được vẻ ngoài thân thiện và lịch sự của nó. Và con đực -- (Tiếng cười) Chúng ta sẽ xem lại lần nữa. Hãy xem lại lần nữa. Quan sát màu sắc: trắng ở bên phải, nâu ở bên trái. Con đực lùi lại một bước, giúp nó xua đuổi đi những con đực khác bằng cách chia thân mình ra và tiến lại phía bên kia... Bingo! Tôi cũng được chỉ cho rằng không riêng gì con đực trong loại mực ống mới làm điều này, nhưng tôi cũng không rõ lắm. (Vỗ tay)

03:04Mực nang. Tôi yêu mực nang. Đây là một con mực nang Châu Úc lớn. Và 'hắn ta' đang ở đó. Những chấm có hình như mắt ở trên xúc tu của nó. Chúng có thể làm những điều rất đáng ngạc nhiên. Chúng ta đang nhìn thấy một con chui vào một lỗ đá, và -- hãy nhìn những xúc tu của nó. Nó thu chúng vào, khiến nó trông giống như tảo biển. Biến mất hoàn toàn vào khung cảnh. Thật ấn tượng. Đây là hai con đực đang đánh nhau. Một lần nữa, chúng rất thông mình, những con vật thân mềm này -- chúng biết cách để làm đối phương bị đau. Nhưng hãy nhìn những hình dáng mà da của chúng có thể chuyển thành. OK? Thật là một điều lí thú.

03:37Đây là một con bạch tuộc. Đôi lúc chúng không muốn bị phát hiện khi đang di chuyển, bởi những động vật săn mồi có thể thấy chúng. Đây, 'anh chàng' này trên thực tế có thể khiến mình trông như một tảng đá, và, xem xét môi trường xung quanh mình, để có thể trượt dưới đáy biển theo những làn sóng và bóng, giúp chúng không bị nhìn thấy. Nó ngụy trang; chuyển động của nó hòa trộn vào cảnh vật. Thủ thuật di chuyển như đá. Như vậy chúng ta đang học được rất nhiều điều từ những vùng nước nông. Vẫn khám phá những vùng nước sâu, nhưng cũng học hỏi nhiều điều mới từ vùng nước nông. Và đây là một lí do thích đáng: những vùng nước nông chứa đầy những động vật săn mồi. Đây là một con cá nhồng. Và nếu bạn là một con bạch tuộc hay một con thân mềm bạn thực sự cần phải biết làm thế nào để sử dụng môi trường xung quanh để ẩn trốn.

04:14Bạn sẽ được thấy một mặt san hô xin xắn ở cảnh tiếp theo. Và bạn sẽ thấy rằng một con bạch tuộc sẽ bị phát hiện rất dễ dàng nếu nó không biết cách ngụy trang, sử dụng da để thay đổi màu sắc và dáng vẻ. Đây là một ít tảo ở cận cảnh. Và một con bạch tuộc. Điều đó thú vị đấy chứ? Roger làm nó sợ hãi,khiến nó bắn ra xa với một đám mây mực. Khi nó dừng dừng lại, nó nói, "Oh, ta đã bị phát hiện. Điều cần làm nhất lúc này là trở nên càng lớn càng tốt." Và con bạch tuộc nâu đó làm cho những 'chấm mắt' trở nên rất lớn. Con bạch tuộc đang bịp bợm. Hãy tua lại đoạn băng. Tôi đã nghĩ anh ấy đang trêu tôi khi cho tôi xem nó. Tôi nghĩ rằng đó hoàn toàn là nhờ đồ họa. Vậy đây là đoạn phim quay ngược. Hãy quan sát màu sắc và hình thái của da. Quả là một con vật thú vị, có thể thay đổi màu sắc và hình thái để trộn lẫn vào môi trường xung quanh. Hãy nhìn nó hòa lẫn vào đám tảo này. Một. Hai. Ba. Giờ 'cậu ta' đã đi rồi, và tôi cũng vậy. Cảm ơn các bạn rất nhiều.